کاربرد لنزها درعکاسی

لنز ترکیبی از چندین عدسی است که از مهمترین قسمتهای دوربین محسوب می شود لنز یکی از عوامل تعیین کننده کیفیت تصویر است و نقش بسیار مهمی بر جنبه های زیباشناسانه تصویر دارد. لنزها گستردگی و تنوع چشمگیری دارند که می توان آنها را به چند دسته تقسیم کرد:

لنزهای نرمال – واید – چشم ماهی – تله فوتو – آیینه ای – زوم – ماکرو و لنزهای اصلاح پرسپکتیو یا PC

لنز نرمال :



لنزیست که فاصله کانونیش تقریباً با قطر کادر تصویری که عکسبرداری می کند برابر است. فاصله کانونی لنز نرمال دوربین های با قطع مختلف نیز متفاوت است. زاویه دید چشم انسان 130 درجه است که ازاین بین 45 درجه افقی و 26 درجه عمودی را تشخیص می هد زاویه دید لنزهای نرمال نیز 46 درجه است تأثیرات بصری لنز نرمال شباهت زیادی به خواص چشم انسان دارد. چون در یک لنز نرمال تعداد عدسی کرسی به کار رفته نور کمتری را جذب می کنند.


لنزهای واید انگل :
فاصله کانونی آنها از لنز نرمال است با کاهش فاصله کانونی بر وسعت زاویه دید لنزها افزوده می شود و با افزایش زاویه دید درشت نمایی اجزای صحنه کوچکتر می شود فاصله کانونی لنزهای واید دوربین های 135 شامل 35،28،24،20 و ... است.
لنزهای چشم ماهی نیز جزو لنزهای واید محسوب می شوند، با این تفاوت که زاویه دید گسترده این لنزها بین 130 تا 180 درجه است. لنزهای زاویه به سبب وسعت زاویه دید نسبت به لنزهای نرمال تصویری وسیعتری ارائه می دهند. در لنزهای واید ضعیف تر مانند لنز واید 28 فقط خطوط کناری تصویر مقداری اعوجاج می یابد اما در لنزهای چشم ماهی تصویر کروی می شود. کروی شدن خطوط مستقیم در کناره های تصویر، هنگامی تشدید می کشود که دوربین به موضوع نزدیک شود این خطا در لنزهای واید موسوم به آسفریکال به مقدار زیادی اصلاح شده است. هنگامی که با لنزهای واید موسون به آسفریکال به مقدار زیادی اصلاح شده است. هنگامی که با لنزهای واید از زاویه بالا عکسبرداری می شود حقارت و تحقیر اغراق شده در تصویر تداعی می گردد و با قرارگرفتن دوربین در زاویه پایین ، عظمت و شکوه کاریکاتور گونه موضوع آشکار می شود. ایجاد حالت خنده آور و ترسناک با این از (زاویه ) میسر است نسبت به لنزهای نرمال اشیای موجود در تصویرهایی که با لنز واید عکسبرداری شده اند، کوچکتر و دورتر هستند و عمق میدان وضوح تصاویر لنزهای واید بیشتر است. خارجی ترین عدسی آن حالت کروی دارد.


لنزهای تله فوتو:
لنزهایی که فاصله کانونی آنها بیشتر از لنزهای نرمال است با افزایش فاصله کانونی جثه لنز بزرگتر شده از زاویه دید کاسته می شود . این نوع لنز، نسبت به لنز نرمال فضای محدودتری از صحنه را عکسبرداری می کند در نتیجه درشت نماییی تصویر افزایش می یابد. که دراین زمینه برای دوربین های 135 می توان به لنزهای 70،100،135،200 و غیره اشاره کرد . رایج ترین کاربرد لنزهای تله برای عکسبرداری از فواصل دور است.
پلانهای تصویر را در هم می فشارند و ازدحام و تراکم را در تصویر به وجود می آورند.


لنزهای زوم:
فاصله کانونی این لنزها متغیر است . مثلاً لنز زوم 105 – 35 می تواند نقش لنز واید 35 م.م. نرمال 50 م.م. و تله 105 م.م. و حد فاصل این فاصله های کانونی را به عهده گیرد. بیشتر در عکاسی مستند و خبری کاربرد دارد. لنزهای زوم به شکل تک حلقه ای و دو حلقه ای ساخته می شوند. تغییر زوایه دید، پرسپکتیو و دیگر جنبه ها در لنزهای زوم مشابه لنزها دیگر است.


لنزهای ماکرو:
لنزهایی که برای عکسبرداری نمای درشت و از فاصله نزدیک به کار برده می شوند «ماکرو» و این شیوه عکاسی را ماکروگرافی می نامند. با این لنزها امکان عکسبرداری از اشیای ریز و کپی برداری از روی نسخه های مختلف فراهم می شود. لنزهای ماکرو بیشتر برای دوربین های قطع کوچ و بزرگ ساخته می شود و معمولاً با لوله های افزاینده فاصله کانونی همراه هستند. چون هنگام کار با لنزهای ماکرو فاصله شی دو دوربین بسیار کم است، عمق میدان وضوح تصویر به شدت کاهش می یابد پس باید از دیافراگمهای بسته سود جست اما این کار مقدار نور کاهش می یابد و باید از سرعت کم شاتر بهره گرفت. اغلب لنزهای زوم، مجهز به ماکرو هستند فاصله کانونی لنزهای ماکرو عموماً 50 و 100 م.م. است.


خواص لنزها:
شکل ظاهری : عدسی لنزهای واید محدبتر از لنزهای نرمال است اما عدسی لنزهای تله تختی از لنزهای نرمال می باشد.
مقایسه از لحاظ تأثیر بر حالت های بصری تصویر لنزها:
1 – زاویه دید: در عکسبرداری از یک موضوع عناصر تشکیل دهنده تصویر لنز نرمال با تناسب هایی که با چشم درک شده اند همخوانی دارند اما در لنزهای واید، ریزتر و در تصویر مربوط به لنز تله درشتتر می باشند.

2 – تأثیر بر عمق میدان وضوح تصویر : اگر از یک صحنه با سه لنز نرمال، واید در تله در حالی که بر روی آنها دیافراگم واحدی تنظیم شده عکسبرداری شود، عمق میدان تصویر لنز واید بیشتر از لنز نرمال و عمق میدان لنز تله کمتراز لنز نرمال خواهد شد.

3 – تأثیر لنزها بر پس زمینه تصویر: اگر از موضوعی که در مقابل منظره ای ایستاده با سه لنز واید، نرمال و تله به نحوی عکسبرداری شود که درشتنمایی موضوع در هر سه تصویر یکسان باشد با مقایسه تصویرهای به دست آمده دیده می شود که فضای زمینه تصویر لنز واید، نسبت به فضای زمینه لنز نرمال وسیعتر است و در تصویر لنز تله فضای زمینه کمتری نسبت به لنز نرمال دیده می شود. برای انجام بهتر این تمرین عکسبرداری را با لنز تله آغاز کنید. فضای زمینه در لنزهای نرمال با حالت طبیعی که با چشم مشاهده می شود متناسب است آنگاه که وسعت زمینه ضرورتی ندارد و یا اینکه قصد القای ازدحام و بهم فشردگی پلانهای تصویر باشد از لنزهای تله استفاده می شود.

4 – تأثیر لنزها بر پرسپکتیو: لنزهای واید، اعوجاج و در هم ریختگی بیشتری به وجود آورده، فضای پس زمینه را از پلانهای اول تصویر دورتر می کنند لنزهای واید در پرسپکتیو صحنه اغراق می کنند یعنی اشیاء عناصر نزدیک را دشت تر و اجزای دورتر را ریزتر از حد معمول نشان می دهند. پرسپکتیو در تصویر لنز واید اغراق آمیز است. اما در تصویر لنز نرمال ،طبیعی به نظر می رسد و در تصویر لنز تله، پرسپکتیو تخت تر است